Egzama, derinin yangısı sonucu ortaya çıkan bir cilt
sorunudur. Birçok egzama türü içinde en yaygın olanı atopik dermatittir.
“Dermatit” sözcüğü derinin yangısı anlamına gelirken, “atopik” sözcüğü
çoğunlukla kalıtımsal özellik taşıyan alerji eğilimini ifade eder. Atopik
dermatitin kendisine bir alerjinin neden olmamasına rağmen, egzama hastaları
başka alerjik durumların (astım veya saman nezlesi gibi) ortaya çıkması
bakımından daha yüksek bir riske sahiptir.
Genelde egzama, derinin kaşıntılı, kızarmış, kuru hatta
çatlak bir hale gelmesine neden olur. Egzama vücudun her yerinde ortaya
çıkabilir. Egzama birçok insan için kronik bir sorundur.
Egzamanın sebepleri
nelerdir?
Egzama aşağıdaki faktörlerin bir kombinasyonu sonucunda
ortaya çıkar:
·
Genetik
·
Bağışıklık sisteminin normal dışı fonksiyonu
·
Çevre
·
Cildin daha hassas olmasına neden olabilen
etkiler
Ayrıca;
·
Egzama bulaşıcı değildir. Siz veya çocuklarınız,
egzama taşıyan biriyle temas sonucu egzamaya yakalanmazsınız.
·
Egzamaya aile içinde çok rastlanır. Bu,
egzamanın oluşumundaki genetik etkileri ifade eder.
·
Çevrenin etkilidir.
·
Daha fazla kirliliğe sahip kentsel alanlarda
yaşayanlarda daha sık rastlanır.
·
Daha soğuk iklimlerde yaşayan çocuklar egzamaya
daha yatkındırlar.
Egzama alerjik bir reaksiyon değildir. Yine de, egzama
hastası çocukların büyük bir kısmında besin alerjisi de vardır. Bu; egzama
taşıyan çocuklarda, süt ürünleri, yumurta, kabuklu yemişler gibi belirli
yiyeceklerin ve yaygın besin alerjisini tetikleyen yiyeceklerin, egzamaya neden
olduğu veya egzamayı arttırdığı anlamına gelmez. Çocuğunuzun diyetinden belirli
besinleri çıkarmadan önce, bunun, çocuğunuzun besin ihtiyaçlarını olumsuz
olarak etkilemeyeceğinden emin olmak için doktorunuza sormalısınız.
Egzamada
Tetikleyicilerin Rolü
Bir tetikleyici egzamaya neden olan faktör değildir. Ancak
egzamanın alevlenmesine veya alevlenmişse daha da artmasına neden olabilir.
En yaygın tetikleyiciler cildi tahriş eden maddelerdir.
Örneğin, ciltle temas eden yün veya insan yapımı iplikler, egzama taşıyan
birçok insanda egzamanın alevlenmesini tetikleyebilir.
Cildi tahriş edebilen diğer maddelere örnekler şunlardır:
·
Sabunlar ve temizleyiciler
·
Parfüm
·
Makyaj
·
Toz ve kum
·
Klor
·
Çözücüler
·
Çevredeki cildi tahriş edici maddeler
·
Sigara dumanı
Egzamanın alevlenmesi, bağışıklık sistemini etkileyen
belirli durumlar tarafından da tetiklenebilir. Örneğin, bu alevlenmeyi
tetikleyen veya artıran faktörler şunlardır:
·
Soğuk veya grip
·
Bakteriyel enfeksiyon
·
Küf, polen veya evcil hayvan tüyü gibi maddelere
karşı oluşan alerjik reaksiyonlar
·
Aynı zamanda stres de potansiyel bir tetikleyici
olarak tanımlanmıştır.
Cildin kurumasına veya bir şekilde daha hassas hale
gelmesine neden olan aktiviteler ve çevresel şartlar da egzamada alevlenmeleri
tetikleyebilir. Bazı örnekler şöyledir:
·
Uzun süre suyla temas etme
·
Çok sıcak veya çok soğuk
·
Terlemek ve sonra bu terin soğuması
·
Çok sıcak suyla veya çok uzun süreli duş almak
·
Banyodan sonra cilt yağı kullanmamak
·
Kış mevsimindeki düşük nem oranı
·
Yıl boyunca kurak olan iklimlerde yaşamak
Egzamanın belirtileri
nelerdir?
Neredeyse her zaman, egzamada bir döküntü oluşmadan önce
kaşıntılar meydana gelir. Egzama genelde kendisini şöyle gösterir:
·
Kronik olarak kaşınan bölgeler, çoğunlukla
ellerde, boyunda, yüzde ve bacaklarda kuru ve sert cilt. Çocuklarda, dizlerin
ve avuç içlerinin iç kat yerlerinde de görülür.
·
Eğer kaşınacak olursa, ciltte kuru bölgeler ve
kabuklu yara bölgeleri oluşabilir.
Egzama nasıl tedavi
edilir?
Egzamayı kontrol altında tutmada en önemli nokta cilde özen
göstermektir. Hafif egzaması olan insanlar, ciltlerine bakma alışkanlıklarını
düzeltirse ve yaşam stillerini biraz değiştirirlerse kontrol altına
alabilirler. Daha ciddi egzaması olan insanların belirtileri kontrol altında tutmak
için ilaç tedavisi görmeleri gerekir. Bu ilaçlar:
Hidrokortizon krem:
Reçetesiz satılan hidrokortizon kremler, hafif egzamalar için faydalı olabilir.
Daha ciddi egzamalarda, reçeteli olarak satılan steroit kremler gerekli
olabilir.
Antihistaminler: Ağız
yoluyla alınan antihistaminler reçetesiz olarak satılır ve belirtilerin
giderilmesine yardımcı olabilir. Bu ilaçların bazıları uykuya neden olduğu
için, geceleri kaşıntı nedenli uykusuzluk söz konusu olduğunda faydalı
olabilir.
Kortikosteroitler:
Diğer tedavi yöntemleri başarısız olursa kortikosteroit tedavisi önerilir. Bu
steroitleri kullanırken verilen talimatlara uyulması gerekir.
Işın terapisi: Ultraviyole
ışınlı terapiler uygulanabilir.
İmmün baskılayıcılar:
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar da bir tedavi seçeneği olabilir. Diğer
tedaviler başarısız olduğunda siklospori, azatiyoprinveya metotreksat gibi
ilaçlar verilebilir.
İmmün düzenleyiciler:
Bu yeni bir ilaçlı krem türüdür, inflamasyonu kontrol ederek ve bağışıklık
sistemi tepkilerini baskılayarak egzamayı tedavi eder.
Egzama nasıl önlenir?
·
Ilık (sıcak olmayan) duşlar yaparak cildin
kurumasını engelleyin.
·
Yumuşak bir sabun kullanın.
·
Nemlendiriciler sürün.
·
Cildi tahriş edici losyonları tercih etmeyin.
·
Sıkı, sert ve kaşındırıcı giysiler giymeyin.
·
Döküntüleri kaşımayın.
·
Egzamalı bölgeyi bir giysiyle kapatarak kaşımayı
önlemeye çalışın.
·
Terleme egzamalı bölgelerde tahrişe yol açar.
Egzamanın arttığı dönemlerde az egzersiz yapın.
·
Eğer alerjiye neden olan madde ortadan
kaldırılamıyorsa, bağışıklık sisteminin verdiği alerjik tepkiyi azaltmak
gereklidir.
·
Reçetesiz satılan steroit bir krem
(hidrokortizon) ve kaşıntı önleyici bir losyon kullanılmalıdır. Bu kremler
olabildiğince sık uygulanmalıdır.
·
Egzamalı bölgeyi hipoalerjik bir sabunla her gün
yıkayın ve yıkadıktan sonra nemlendirici uygulayın.
·
Stresten kaçının.
·
Doğru beslenmek, hafif aktivite ve düzgün uyku
uyumak sağlıklı olmanızı sağlayacak ve egzamanın alevlenmelerini önleyecektir.